مچ پا یکی از مفاصل پر تحرک و حساس بدن محسوب میشود. به همین دلیل، آسیب به مچ پا از جمله پیچ خوردگی و شکستگی، از آسیبهای رایج است که میتواند به طور ناگهانی فرد را از فعالیتهای روزمره خود باز دارد. پیچ خوردگی مچ پا، آسیب به رباطها و بافتهای نرم اطراف مفصل گفته میشود، در حالی که شکستگی مچ پا به معنای شکستن استخوانهای تشکیل دهنده مچ است. اگرچه این دو آسیب ممکن است علائم مشابهی داشته باشند، اما تفاوتهای مهمی در شدت، نوع درمان و زمان بهبودی آنها وجود دارد. تشخیص دقیق نوع آسیب به علت تفاوتهای فیزیکی و علائم میتواند به شما کمک کند تا درمان مناسب را دریافت کرده و از مشکلات طولانی مدت جلوگیری کنید. ما در این مقاله، به بررسی تفاوت شکستگی و پیچ خوردگی مچ پا و علائم هر یک خواهیم پرداخت.
فهرست مطالب
تفاوت شکستگی و پیچ خوردگی مچ پا
تشخیص تفاوت بین پیچ خوردگی و شکستگی مچ پا گاهی دشوار است؛ زیرا هر دو میتوانند علائمی مشابه مانند درد، تورم و کبودی داشته باشند. با این حال، برخی نشانهها و معیارها میتوانند در این زمینه کمک کننده باشند، از جمله:
1- صدا هنگام آسیب
در پیچ خوردگی، آسیب معمولا بدون صدا رخ میدهد، اما در موارد شدید ممکن است صدای “پاپ” یا ” ترکیدن” شنیده شود. اما در شکستگی ممکن است صدای “ترک خوردن” استخوان شنیده شود. علاوه بر این، پس از آسیب با حرکت دادن مچ پا احتمال دارد صدای “خرد شدن” یا “ساییده شدن” ایجاد شود.
2- محل درد
در پیچ خوردگی، درد عمدتا در بافت نرم مچ پا، مانند رباطها و لیگامنتها احساس میشود. این درد در ناحیهای که رباطها آسیب دیدهاند، متمرکز است و با لمس آن ناحیه شدت میگیرد. با این حال در شکستگی، درد بیشتر در ناحیه استخوان مچ پا احساس میشود و دقیقا روی نقطه شکستگی یا نزدیک به آن قرار دارد. این نوع درد به طور معمول با فشار مستقیم روی استخوان تشدید میشود و ممکن است با حرکت دادن مچ پا یا فشار اضافی، شدیدتر شود.
3- شکل ظاهری مچ پا
در پیچ خوردگی مچ پا، تورم در ناحیه آسیب دیده مشاهده میشود، اما معمولا شکل ظاهری مچ پا طبیعی باقی میماند و هیچ تغییر قابل مشاهدهای در زاویه یا ساختار آن به چشم نمیآید. این تورم معمولا در بافتهای نرم مانند رباطها و لیگامنتها ایجاد میشود و مچ پا به طور کلی شکل معمول خود را دارد. اما در شکستگی، ممکن است مچ پا به طور واضح تغییر شکل داده یا زاویهای غیر طبیعی پیدا کند. در این وضعیت، استخوان شکسته ممکن است زیر پوست جابجا شده یا به سمت بیرون برجسته شود؛ که این تغییر شکل به طور کامل چشم گیرتر از پیچ خوردگی است و نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.
بیشتر بدانید: مدت زمان بهبودی پیچ خوردگی مچ پا
4- توانایی تحمل وزن
در پیچ خوردگی مچ پا، معمولا راه رفتن ممکن است با درد همراه باشد، اما اغلب بیمار میتواند وزن خود را به مچ پا منتقل کند و حتی در موارد خفیف تا متوسط قادر به تحمل وزن به طور محدود باشد. درد ممکن است با استراحت و استفاده از درمانهای خانگی مانند یخ و باندپیچی کاهش یابد و بیمار میتواند تا حدودی بر روی مچ پای آسیب دیده راه برود. اما در شکستگی، تحمل وزن بر روی مچ پا بسیار دشوار یا حتی غیر ممکن است. شکستگی باعث درد و محدودیت شدید حرکت میشود و بیمار قادر به ایستادن یا راه رفتن بدون کمک نیست.
5- وجود بیحسی یا گزگز
در پیچ خوردگی، بیمار فقط درد را در ناحیه رباطها و بافتهای نرم احساس میکند و بیحسی یا گزگز در این نوع آسیب به ندرت رخ میدهد. این درد به طور خاص با حرکت دادن مچ پا یا فشار بر ناحیه آسیب دیده افزایش مییابد و علائم عصبی مانند بیحسی یا ضعف در پا مشاهده نمیشود. اما در شکستگی، به دلیل آسیب به استخوان یا بافتهای اطراف آن، بیحسی یا احساس گزگز در مچ پا و اطراف آن ایجاد میشود. این علائم میتوانند نشان دهنده آسیب عصبی یا اختلال در جریان خون باشند که معمولا با شکستگیهای شدیدتر همراه است. بیحسی یا گزگز، به ویژه اگر با تغییر رنگ پوست یا سرد شدن پا همراه باشد، نشانهای از آسیب جدیتری است که نیازمند مراجعه فوری به متخصص ارتوپد است.
6- کبودی و تورم
هر دو آسیب، چه پیچ خوردگی و چه شکستگی، میتوانند منجر به کبودی و تورم شوند. در پیچ خوردگی تورم ناشی از کشیدگی یا پارگی رباط هاست و کبودی به دلیل خونریزیهای کوچک در بافتهای نرم اطراف ناحیه آسیب دیده ایجاد میشود. شدت تورم و کبودی در پیچ خوردگی معمولا متوسط است و با درمان مناسب طی چند روز کاهش مییابد. در شکستگی، شدت تورم و کبودی بیشتر است و ممکن است سریعتر گسترش پیدا کند. این امر به دلیل آسیب جدیتر به استخوان و احتمال خونریزی داخلی رخ میدهد. همچنین، تورم شدید میتواند باعث سفتی در ناحیه مچ پا شود و حرکت را به طور کامل محدود کند.
شباهتهای پیچ خوردگی و شکستگی مچ پا
پیچ خوردگی و شکستگی مچ پا از نظر علائم اولیه شباهتهای زیادی دارند. که میتوانند تشخیص آنها را دشوار کنند. هر دو آسیب با درد، تورم و کبودی همراه هستند و ممکن است منجر به محدودیت در حرکت مچ پا شوند. همچنین، هر دو آسیب میتوانند تحمل وزن را دشوار کنند و باعث حساسیت به لمس در ناحیه آسیب دیده شوند. به همین دلیل، برای تشخیص دقیق نوع آسیب، توجه به جزئیات علائم و در صورت لزوم، مراجعه به متخصص ارتوپد ضروری میباشد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر علائم زیر را دارید، باید فورا به متخصص ارتوپد مراجعه کنید:
- تغییر شکل واضح مچ پا
- بیحسی یا گزگز در مچ پا و تغییر رنگ انگشتان پا
- درد شدید و مداوم که با استراحت کاهش پیدا نمیکند
- عدم توانایی در تحمل وزن روی پا
- بهبود نیافتن پس از چند روز
در این شرایط، پزشک با معاینه دقیق و در صورت لزوم تصویربرداری (مانند اشعه ایکس یاام آرآی) نوع و شدت آسیب را تشخیص داده و بهترین درمان را پیشنهاد میکند.
در پایان، آگاهی از تفاوتهای بین پیچ خوردگی و شکستگی مچ پا میتواند نقش مهمی در انتخاب درمان مناسب و پیشگیری از عوارض طولانی مدت داشته باشد. اگر چه برخی آسیبها ممکن است با مراقبتهای خانگی بهبود یابند، اما در موارد شدید یا مشکوک به شکستگی، مراجعه به متخصص ارتوپد ضروری است. به یاد داشته باشید که تشخیص به موقع و درمان صحیح کلید اصلی بازیابی سلامت و بازگشت به فعالیتهای روزمره است.