علت سوزش کف پا چیست؟

سوزش کف پا یکی از شایع ترین مشکلات افراد بالای 50 سال است که معمولا علت های مختلف و پنهانی دارد. احساس سوزش در کف پا ممکن است ملایم یا شدید و متناوب یا ممتد باشد و با علائم دیگری مانند احساس داغی، سوزن سوزن شدن، خواب رفتگی، بی حسی و تیر کشیدن همراه شود. سوزش کف پا معمولا شب ها افزایش می یابد و زنگ خطر یک بیماری جدی تر است که برای درمان ان باید هرچه سریع تر به پزشک مراجعه کنید. در این مقاله از دکتر بابک اتوکش قصد داریم به علل سوزش کف پا بپردازیم. با ما همراه باشید.

علت سوزش کف پا

 

آسیب‌های عصبی، متابولیکی و محیطی از علت سوزش کف پا هستند، این آسیب‌ها از طریق مکانیسم‌های مختلفی می‌توانند به این مشکل منجر شوند. در ادامه توضیح می‌دهیم که هر کدام از این آسیب‌ها چگونه باعث مشکلات آزاردهنده‌ای مانند سوزش، گزگز کردن، احساس داغی، بی‌حسی و … در کف پا شوند.

آسیب‌های عصبی

زمانی که از آسیب‌‌های عصبی حرف به‌میان می‌آید؛ ابتدا باید به نوروپاتی محیطی اشاره کنیم که معمولاً ناشی از دیابت است و به آن نوروپاتی دیابتی گفته می‌شود. نوروپاتی دیابتی از شایع‌ترین علل سوزش کف پا است. همچنین، اگر که فعالیت‌های بدنی سنگین دارید و مدام اعصاب پا در معرض فشار یا ضربه قرار دارند، ممکن است در نهایت به مشکل مزمن و نوروپاتیک بی‌حسی، سوزن سوزن شدن، گزگز کردن و سوزش کف پا دچار شوید.

آسیب‌های متابولیکی

اختلالات متابولیکی بسیار شایع هستند و عوارضی همچون فشار خون بالا، تجمع چربی کبدی، قند خون بالا، بیماری‌های قلبی و عروقی، خطر برای زنان باردار، کبد چرب و سوزش کف پا دارند. به همین دلیل است که تاکید می‌کنیم برای تشخیص علت سوزش و مشکلات پا به پزشک مراجعه کنید تا از ابتلا به دیگر بیماری‌ها پیشگیری شود. پیش از هر چیزی، عاملی که در ابتلا به اختلالات متابولیکی نقش دارد، کمبود ویتامین‌های B6 و B12 و فولات (B9) است. کمبود این ویتامین‌ها آسیب‌پذیری اعصاب را به‌دنبال دارد. افراد معمولاً به‌دلیل رژیم غذایی نامناسب و مشکلات جذب به کمبود این ویتامین‌ها دچار می‌شوند و باید یا با مصرف مکمل‌های غذایی یا خوراکی‌های سرشار از این ویتامین‌ها، چاره‌ای برای این مشکل بیاندیشند. علاوه بر این، بیماری‌ها و اختلالات غدد درون‌ریز، مانند کم‌کاری تیروئید نیز می‌توانند تاثیرات به‌سزایی در عملکرد اعصاب داشته باشند و در نهایت به سوزش کف پا منجر شوند.

آسیب‌های محیطی

آسیب‌های فیزیکی، شیمیایی و الکترومغناطیسی در دسته آسبب‌های محیطی قرار دارند که می‌توانند در اوایل دوره آسیب‌دیدگی فرد را به سوزش مزمن کف پا دچار کنند. برای مثال، با وارد شدن فشار زیاد به اعصاب اندام‌های تحتانی، مانند پا، اعصاب بخش‌های مختلف پا تاثیر می‌پذیرند و منجر به این مشکل می‌شود. همچنین ضربه به پا و سوختگی ناشی برقراری تماس با اجسام داغ یا مواد شیمیایی، می‌تواند سوزش کف پا را به‌همراه داشته باشد. علاوه بر این‌ها، سموم محیطی نیز در دسته آسیب‌های محیطی قرار دارند. افرادی که به‌طور مداوم در نزدیکی فلزات سنگینی مانند سرب و جیوه یا مواد شیمیایی صنعتی قرار دارند، به‌مرور زمان تخریب شدن اعصاب را تجربه می‌کنند که به سوزش کف پا منجر می‌شود.

در این بین، قصد داریم که به یکی از خطرناک‌ترین آسیب‌های فیزیکی اشاره کنیم و آن عفونت‌ها است. عفونت‌های باکتریایی و قارچی در این دسته آسیب‌ها قرار دارند و می‌توانند علاوه بر آسیب‌های عصبی و آزارهای سوزش کف پا، سلامتی فرد را تهدید کنند.

در پایان، لازم می‌دانیم که مجدداً به شما توصیه کنیم که حتی اگر از علت سوزش کف پای خود مطمئن هستید، به پزشک مراجعه کنید تا بهترین راهکار درمانی را پیش بگیرید و از عوارض احتمالی درمان‌های نامناسب و پیشرفت مشکلات و تبدیل شدن آن‌ها به بیماری‌های خطرناک جلوگیری کنید.

سوزش کف پا با دلایل عفونی

 

عفونت‌ها، چه باکتریایی، چه ویروسی، چه قارچی و چه سیستمیک، می‌توانند به‌طور مستقیم و غیرمستقیم به مشکلات گوناگونی همچون سوزش مزمن کف پا منجر شوند. در ادامه مکانیسم اثر عفونت‌ها، در ایجاد احساس سوزش، بی‌حسی، گزگز کردن کف پا را توضیح می‌دهیم.

عفونت‌های قارچی

یکی از عفونت‌های قارچی شایع، مربوط به پای ورزشکاران است. این بیماری با نام Tinea Pedis نیز شناخته می‌شود و عفونت قارچی در سطح پوست پا را به‌همراه دارد. سوزش، خارش و قرمزی پوست از عوارض این بیماری پای ورزشکاران است. علاوه بر این، عفونت‌های قارچی بر سطح پوست پا ممکن است به ترشحات غیرطبیعی در ناحیه کف پا منجر شوند.

عفونت‌های ویروسی

ویروسی‌هایی مانند ویروس زونا می‌توانند به عفونت پوستی در کف پا منجر شود و فرد را با سوزش و احساس ناراحتی شدید در کف پا درگیر کند.

عفونت‌های باکتریایی

عفونت‌های باکتریایی پوست مثل زردزخم و سلولیت از دیگر علل سوزش در کف پا می‌باشد.

عفونت‌های سیستمیک

ویروس HIV، سیفلیس و بیماری لایم از عفونت‌های سیستمیک هستند و می‌توانند علاوه بر تمام خطراتی که برای سلامت دارند، موجب به آسیب‌دیدگی اعصاب نیز شوند. این عفونن‌ها به‌طور مستقیم به اعصاب اندام تحتانی، از جمله پاها، صدمه وارد می‌کنند. بدن در برابر این آسیب‌ها و عفونت‌ها، واکنش نشان می‌دهد و شرایط التهابی را در اندام‌ها حاکم می‌کند. این امر نیز به علائمی مانند سوزش، درد، بی‌حسی و ناراحتی مزمن در کف پاها منجر می‌شود.

می‌توان این‌‌طور به نتیجه رسید که مکانیسم آسیبی که عفونت‌ها به اعصاب پا می‌رسانند و منجر به سوزش کف پا می‌شوند، عبارتند از:

• آسیب مستقیم به اعصاب
• واکنش‌های التهابی
• تولید سموم

نوروپاتی محیطی: علت اصلی سوزش کف پا و روش‌های تشخیص آن

نوروپاتی محیطی چیست؟ زمانی از این بیماری نام برده می‌شود که در اعصاب محیطی اختلالی ایجاد شده باشد. این اعصاب عامل انتقال سیگنال‌های حسی بین مغز و اندام‌های بدن هستند. با نوروپاتی محیطی که اغلب به‌دلیل ابتلا به دیابت، بیماری‌های عفونی، بیماری‌های خودایمنی، قرار گرفتن در معرض سموم و کمبود ویتامین، در عملکرد انتقال سیگنال‌های عصبی اختلال ایجاد می‌شود و فرد به احتمال فراوان در کف پا احساس سوزش خواهد کرد.

نوروپاتی دیابتی که از شایع‌ترین علل سوزش کف پا است و افراد زیادی با آن درگیر هستند، از طریق قند خون بالا به اعصاب آسیب می‌رساند. از طرفی مصرف الکل بیش از حد و همچنین قرار گرفتن در معرض سموم مانند سرب و جیوه نیز می‌توانند به نوروپاتی محیطی منجر شوند. علاوه بر این‌ها، نیاز به یادآوری است که بیماری‌های خودایمنی و عفونت‌ها نیز می‌توانند به سوزش کف پا منجر شوند. اما، پزشک چگونه دلیل سوزش کف پا را تشخیص می‌دهد؟

در ادامه روش‌های تشخیص پزشک متخصص برای دلیل سوزش کف پا را می‌خوانیم:

1. تاریخچه پزشکی: ابتدا پزشک سوابق پزشکی بیمار را بررسی می‌کند و با برخی از سوالات درباره علائم، از وضعیت شما به اطلاع اولیه می‌رسد
2. معاینه فیزیکی: در این مرحله از فرایند تشخیص دلیل سوزش کف پا، پزشک برای مطمئن شدن از عدم وجود آسیب‌های مفصلی و عضلانی، قدرت عضلات را ارزیابی می‌کند و آزمایشاتی جهت ارزیابی حس و رفلکس‌ها انجام می‌دهد
3. آزمایشات تشخیصی: پزشک آزمایشاتی را تجویز می‌کند تا بتواند قند خون، سطح ویتامین‌ها و وجود عفونت‌ها را بررسی کند. علاوه بر این، ممکن است آزمایش نوار عصب نیز تجویز شود که با آن می‌تواند فرایند انتقال حس اعصاب را ارزیابی کرد

سندرم تونل تارسال: فشردگی عصب در مچ پا و ارتباط آن با سوزش کف پا

یکی از دلایل دردناک سوزش کف پا، سندرم تونل تارسال است. این سندرم زمانی فرد را درگیر می‌کند که عصب تیبیال، که از پشت زانو تا قسمت خلفی ساق پا امتداد دارد، دچار فشردگی شود. تونل تارسال در واقع مسیری باریک در قسمت داخلی مچ پا است و پشت قوزک داخلی زیر برآمدگی استخوانی قرار دارد. این تونل متشکل از استخوان قوزک و بافت‌های نرم از جمله تاندون‌ها و رباط‌ها است. تونلی مشابه به تونل تارسال نیز در مچ دست وجود دارد که به آن تونل کارپال می‌گویند. سندرم تونل کارپال نیز علائمی مشابه با سندرم تونل تارسال دارد و با گزگز کردن، خواب‌رفتگی مداوم، سوزن سوزن شدن، بی‌حسی و سوزش کف و انگشتان دست همراه است.

با فشردگی عصبی؛ که از استخوان قوزک پا و بافت‌های نرم تشکیل شده است، فشار بیش از حد در تونل تارسال ایجاد خواهد شد، که این فشار منجر به درد و سوزش در بخش‌های مختلف پا از جمله کف پا می‌شود. همچنین با عواملی مانند چرخش بیش از حد پا به‌سمت داخل، کف پای صاف، آسیب‌دیدگی مچ پا، وجود توده یا کیست، آرتروز و کفش‌های نامناسب، فشار درون تونل تارسال را افزایش می‌دهند و از این طریق منجر به تشدید درد و سوزش در کف پا می‌شوند. اگر فکر می‌کنید، دلیل این مشکل شما، این سندرم است، لازم است بدانید که این سندرم با علائم ضعف در پاها، تورم مچ پا، احساس خارش و مشکل در حفظ تعادل همراه است.

درمان این سندرم، شامل روش‌های جراحی و غیرجراحی است. با استراحت، بانداژ، تزریق استروئید، داروهای ضدالتهاب و فیزیوتراپی است. همچنین استفاده از وسایل طبی مانند ارتز و اسپلینت به کاهش التهاب و حذف فشار از اعصاب کمک می‌کند.

دیگر علت سوزش کف پا

سوزش کف پا دلایل مختلفی دارد و تشخیص علت آن به منظور درمان درست، از اهمیت بالایی برخوردار است. که در این بخش به هر کدام از این دلایل به صورت جداگانه خواهیم پرداخت.

کفش نامناسب

پوشیدن کفش غیر طبی و نامناسب یکی از دلایل این عارضه است. برای رفع آن؛ می توانید کفش با کفی مناسب تهیه کنید یا از مراکزی که کفش مناسب با کف پای شما را می سازند، درخواست کنید تا از پای شما اسکن گرفته و با توجه به وزن، سایز و میزان فشار به کف پا، کفش را تولید کند.

مصرف زیاد الکل

مصرف بیش از اندازه الکل می تواند منجر به نوعی نقص عصبی به نام نوروپاتی الکلی شود که علاوه بر گسترش احساس سوزش پا، باعث ضعف عضله، گرفتگی عضله، اختلال در عملکرد روده و ادرار، سرگیجه و… نیز می شود.

کمبود مواد غذایی و ویتامین ها

در گذشته سوزش کف پای ناشی از کمبود ویتامین ها و مواد غذایی رواج بیشتری داشت. کمبود ویتامین B12، B6 و B9، به خصوص در سالمندان باعث ایجاد آسیب های عصبی، سوزش کف پا و مشکلات عضلانی می شود. همچنین آنمی، کم خونی یا کمبود گلبول قرمز سالم نیز ممکن است در اثر کمبود ویتامین B ایجاد شود.

کم کاری تیروئید

غده تیروئید وظیفه هماهنگ سازی هورمون های بدن را بر عهده دارد. در بدن برخی افراد این غده درست کار نمی کند به طوریکه گاهی کم کار یا پر کار است. تیروئید کم کار با تغییر تعادل هورمون ها، باعث ایجاد تورم در بدن و فشار بر عصب های بدن می شود. تیروئید کم کار همچنین باعث سوزش کف پا، افزایش وزن، خشکی پوست و خستگی مفرط نیز می گردد؛ بنابراین در صورتیکه دچار افزایش وزن ناگهانی شدید و یا دیگر علائمی که گفته شد را دارید، سریعا به پزشک مراجعه کنید و از خود درمانی بپرهیزید.

روش های درمان سوزش کف پا

 

به نقل از دکتر بابک اتوکش؛ درمان سوزش کف پا به عوامل مختلفی مانند علائم، علت، شدت و مدت زمان سوزش بستگی دارد. اما در کل، تعدادی راهکار و روش عمومی برای کمک به درمان سوزش کف پا وجود دارد:

1. استراحت: استفاده از قدمهای خسته و متعبد را کاهش دهید.
2. یخ‌زدایی: قرار دادن یخ با یک پوشش نازک در نقطه دردناک کف پا به مدت 15-20 دقیقه می‌تواند التهاب و سوزش را کاهش دهد.
3. استفاده از پاپوش مناسب: استفاده از پاپوش مناسب با ضریب کمپرسیون معقول و پشتیبانی از کف پا می‌تواند به کاهش فشار و تنش کف پا کمک کند.
4. تغییرات در رفتارهای روزانه: اطمینان حاصل کنید که روش‌های راه رفتن، ایستادن و نشستنتان به نحوی باشد که کف پاها به درستی حمایت شوند و فشارهای اضافی روی آنها نیافتد.
5. فیزیوتراپی: اگر سوزش کف پا شما شدید باشد، ممکن است نیاز به جلسات فیزیوتراپی داشته باشید تا عضلات و بافتهای اطراف کف پا تقویت شوند.
6. استفاده از وسایل کمکی: استفاده از زیره‌های ژل یا پدهای کف پا مخصوص می‌تواند به کاهش ناراحتی کمک کند.
7. داروها: در موارد شدید‌تر سوزش کف پا، پزشک ممکن است داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) یا تزریق‌های استروئیدی تجویز کند.
8. تمرینات تقویتی: تعدادی تمرین تقویتی و اصلاحی برای تقویت عضلات کف پا و پشت ساق پا ممکن است به درمان و پیشگیری از سوزش کف پا کمک کنند.

سوالات متداول

سوء تغذیه چه‌طور باعث سوزش کف پا می‌شود؟

کمبود مواد مغذی مانند ویتامین‌ها b12 و فولات، احتمال این‌که فرد مشکلات نوروپاتیک مانند بی‌حسی و سوزش را در کف پا تجربه کند فراوان است.

آیا مشکلات کبدی می‌توانند باعث سوزش کف پا شوند؟

مشکلات کبدی به تجمع سموم و عدم دفع آن‌ها منجر می‌شود که می‌تواند منجر به خشکی مفاصل و پوست و سوزش کف پا شوند.

زنان و مردان در بسیاری از مواقع، نوسانات هورمونی را تجربه می‌کنند. برای مثال تغییرات هورمونی در دوران بارداری و قاعدگی می‌توانند باعث سوزش کف پا شوند.

آیا مصرف الکل باعث سوزش کف پا می‌شود؟

بله. با سوء مصرف الکل، احتمال ابتلا به نوروپاتی و در نتیجه سوزش کف پا فراوان است.

جمع بندی

احساس سوزش در کف پا می‌تواند ناشی از عوامل گوناگونی باشد، اما در برخی موارد این نشانه بیانگر وجود یک بیماری زمینه‌ای است؛ ازاین‌رو لازم است آن را جدی بگیرید و علت اصلی را بررسی کنید.

از جمله علل شایع این وضعیت می‌توان به پوشیدن کفش‌های نامناسب، مصرف بیش از حد الکل و کمبود مواد مغذی و ویتامین‌ها اشاره کرد. علاوه بر این موارد، عوامل دیگری مانند قرار گرفتن در معرض سموم، ابتلا به دیابت، نوروپاتی حسی فیبر کوچک، بیماری شارکو-ماری-توث، سندرم درد ناحیه‌ای پیچیده و اریتروملالژیا نیز ممکن است در بروز سوزش کف پا نقش داشته باشند.