زمانی که استخوان‌های مچ پا به صورت غیر طبیعی از هم فاصله می‌گیرند، دررفتگی صورت می‌گیرد. دررفتگی مچ پا و اثرات آن می‌تواند مدت‌ها بر روی فرد بماند. زمانی که مچ پا دچار دررفتگی می‌شود سر استخوان از مفصل مچ پا خارج می‌شود. معمولا دررفتگی مچ پا، به سمت بیرون است که در این صورت رباط‌های طرف بیرونی پا پاره می‌شود. دررفتگی به دلیل آسیب شدیدی که به مچ پا وارد می‌شود رخ می‌دهد که منجر به پارگی یک یا چند رباط می‌شود. شکستگی مچ پا و دررفتگی مچ پا و اثرات آن می‌تواند بسیار مخرب باشد.

استخوان‌هایی که مچ پا را تشکیل می‌دهند:

• درشت نی
• نازک نی
• استخوان تالوس یا قاپ

این استخوان‌ها با کمک مجموعه‌ای از رباط‌های محکم در جای خود ثابت می‌مانند. اگر آسیب جدی‌ای به مچ پا وارد شود ممکن است این رباط‌ها را پاره کند. معمولا دررفتگی مچ پا به دلیل شکستگی استخوان رخ می‌دهد اما ممکن است به دلیل پیچ خوردگی هم باشد. پیچ خوردگی زمانی اتفاق می‌افتد که رباط‌ها پاره شود.

خطر دررفتگی مچ پا در چه شرایطی بیشتر است؟

• انجام دادن حرکات ورزشی حرفه‌ای
• داشتن سابقه‌ی شکستگی، دررفتگی و پیچ خوردگی مچ در گذشته
• غیر طبیعی بودن مچ پا از زمان تولد
• سیگاری کشیدن
• داشتن اضافه وزن

علائم دررفتگی مچ پا

• درد شدید و ناگهانی
• تغییر شکل نفصل
• تورم و کبودی اطراف مفصل
• حساس بودن به لمس
• ناتوانی در قرار دادن وزن زیاد روی پا
• ناتوانی در حرکت مچ پا و یا سختی حرکت
• تغییر شکل ظاهری مچ پا نسبت به مفاصل سالم
• استخوان بیرون آمده از پوست

نحوه تشخیص دررفتگی مچ پا

دررفتگی مچ پا ممکن است به دلیل مصدومیت، فشار طولانی بر مچ پا، ضعف عضلات یا بیماری‌های مرتبط با عروق و اعصاب رخ دهد. برای تشخیص دررفتگی مچ پا می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:

1. بررسی دیداری: باید مچ پا را با دقت بررسی کرد و در صورتی که قسمتی از مچ پا به شکل غیر طبیعی فرو رفته باشد، ممکن است دررفتگی مچ پا وجود داشته باشد.
2. بررسی با لمس: برای تشخیص دررفتگی مچ پا، می‌توانید با لمس مچ پا، بازویی را زیر مچ پا قرار داده و سپس با دست دیگر خط مچ پا را لمس کنید. در صورتی که مچ پا یکسان باشد، دررفتگی وجود ندارد.
3. آزمون پالس: با استفاده از آزمون پالس می‌توانید به دررفتگی مچ پا پی ببرید. برای انجام این آزمون، انگشتان شما را روی شریان پا قرار دهید و سپس فشار دهید. در صورتی که پالس شما در دو مچ پا یکسان باشد، دررفتگی وجود ندارد.

در هر صورت، در صورتی که شما به دررفتگی مچ پا مشکوک هستید، بهتر است به پزشک خود مراجعه کنید تا تشخیص دقیقی از وضعیت شما بگیرد.

عوارض و مشکلات احتمالی ناشی از جا در رفتن مچ پا

از دررفتگی مچ پا و اثرات آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سفتی مفصل مچ پا که نیاز به انجام فیزیوتراپی دارد.
• التهاب مفصل مچ پا که باعث درد در این ناحیه می‌شود.
• آسیب به رگ‌های خونی و رشته‌های عصبی در اثر دررفتگی و یا شکستگی استخوان
• ناخیر در بهبود زخم که ممکن است باعث ایجاد عفونت شود که ممکن است نیاز به آنتی بیوتیکی و جراحی داشته باشد.
• لخته خونی
• درد ناشی از پیچ ارتوپدی کار گذاشته شده در جراحی
• آسیب به رگ‌های خونی و رشته‌های عصبی در اثر دررفتگی و یا شکستگی استخوان

عوارض عدم درمان شکستگی و دررفتگی مچ پا

• بد جوش خوردن شکستگی که بعد‌ها باعث پیدایش استئوآرتیت مچ پا می‌شود.
• جوش نخوردن شکستگی که در قوزک داخلی در اثر گیر کردن تکه‌ای از ضریع بین تکه‌های شکسته به وجود می‌آید.
• سفتی و محدودیت حرکات مفصلی

نکات کلیدی درباره‌ی دررفتگی استخوان مچ پا

• دررفتگی مچ پا آسیب شدیدی است که در آن بین یک یا دو استخوان مفصل مچ پا جدایی غیر طبیعی رخ خواهد داد.
• بعد از وارد شدن آسیب به مچ پا، امکان دارد که فرد بلافاصله درد شدید، تورم و تغییر ظاهر و فرم مچ پا را تجربه کند. گاهی هم شخص قادر به قرار دادن وزن خود روی مچ پا نخواهد بود.
• پزشک بعد از معاینه و گرفتن عکس رادیولوژی قادر به تشخیص مشکل خواهد بود.
• برای درمان دررفتگی از آتل بندی، گچ گرفتگی، جا انداختن استخوان در رفته و داروهای مسکن استفاده می‌شود.
• بسیاری از بیماران به جراحی به کمک جراح مچ پا نیاز خواهند داشت.
• مشکل برخی از افراد با عوارض جانبی همراه خواهد بود. این عوارض شامل عفونت یا التهاب مفصلی در مچ پا است.

درمان شکستگی و دررفتگی مچ پا

با توجه به اینکه اکثر شکستگی و دررفتگی مچ پا درون مفصلی است جا انداختن دقیق آنها برای جلوگیری از پیدایش عوارض ثانوی اهمیت فراوان دارد.

در درمان بدون جراحی برای بی‌حرکت کردن مچ، گچ گرفتن پا کفایت می‌کند.

شکستگی‌های استخوان مچ پایی که ساختارهای استخوان‌های مچ دچار اختلال و مشکل شده است، باید تحت درمان جراحی قرار گیرد؛ و پس از آن فیزیوتراپی انجام می‌شود تا عضلات از حالت سفتی خارج شود.

بیماران مبتلا به شکستگی مچ پا در کنار فیزیوتراپی و توانبخشی باید حرکات ورزشی استقامتی و تعادلی که فیزیوتراپیست برای آنها تعیین کرده‌اند را انجام بدهند، انجام این حرکات ورزشی در درمان بسیار مهم است.