زخم پای وریدی معمولا در دو طرف ساق پا، بالای مچ پا و زیر ساق پا ایجاد می شود و بهبودی آن مدت زمان زیادی طول می کشد و اغلب مجددا باز می گردد. درمان زخم پای وریدی که به آن زخم واریسی نیز گفته می شود بسیار پیچیده است و شامل مدیریت پزشکی، تشخیص تخصصی درست و به موقع، درمان های تهاجمی و مراقبت از زخم ها می شود. در این مقاله از دکتر بابک اتوکش قصد دارم شما را با این عارضه، علل بروز و روش های درمانی آن آشنا کنیم.
آشنایی با زخم پای وریدی
رگ های عروقی، رگ هایی هستند که با کاهش اکسیژن، خون را به قلب باز می گردانند و انقباض فعال و سیستم پمپاژی در آن ها وجود ندارد. به همین دلیل به منظور جلوگیری از فرار خون در اثر گرانش زمین، دریچه هایی درون این رگ ها وجود دارد و علت اصلی بوجود آمدن زخم های وریدی، اختلال در ساختار این دریچه ها است. با بوجود آمدن این اختلال بازگشت خون به قلب قطع شده، خون در رگ های پا لخته می شود و فشار داخل رگ ها افزایش می یابد. این افزایش فشار به صورت مداوم در بافت ها و پوست پا باعث بوجود آمدن واریس، تورم و زخم پای وریدی می گردد.
این زخم شایع ترین علت زخم شدن انتهای اندام های تحتانی است. عوامل احتمالی زخم های وریدی شامل فرآیند های التهابی است که باعث فعال شدن لکوسیست ها، آسیب اندوتلیال، تجمع پلاکت ها و ادم بین سلولی می شوند. این عارضه معمولا با تورم در پاها، تشکیل زخم های کم عمق پوشانده شده با بافت زرد، خارش، قرمزی و سفت شدن پوست در قسمت پایین پا، سنگینی و خستگی پاها و درد و گرفتگی مکرر همراه است.
روش های درمان زخم پای وریدی
درمان فشاری
درمان فشاری اولین اقدام در درمان زخم پای وریدی است و به منظور کاهش ورم استفاده می شود. این روش درمانی شامل بانداژ مناسب در مراحل اولیه، جوراب واریس و استفاده از پمپ های بادی برای بیماران بستری است. درمان فشاری علاوه بر کاهش ورم، باعث بهبود بازگشت خون به سمت قلب، کاهش درد و بهبود زخم می شود.
بالا نگه داشتن پاها
قرار دادن بالش زیر پا در هنگام استراحت به طوری که پا بالاتر از سطح بدن قرار گیرد می تواند به کاهش تورم کمک کند. بهتر است پاها 3 تا 4 بار در روز و هر بار 30 دقیقه بالا قرار بگیرد.
پانسمان
از پانسمان زیر پوشش فشاری از جمله بانداژ یا جوراب واریس استفاده می شود تا جوراب به زخم نچسبد.
دارو
مصرف آنتی بیوتیک، آسپرین و… توسط پزشک تجویز می شود.
جراحی
در زخم هایی که مزمن می شوند، نیاز به اقدامات مداخله ای مثل دبریدمان زخم انجام می شود. در این فرآیند، دبرید بافت های نکروزه یا همان مرده با روش های مکانیکی یا لارو درمانی و درمان آنزیمی، انجام می شود.
علت زخم وریدی چیست؟
- ابتلا به ورید های واریسی
- مصرف سیگار
- چاقی و اضافه وزن
- شکستگی یا جراحات
- اختلالات انعقادی
- ترومبوز سیاهرگی عمقی
- نارسایی قلب
- دیابت
- فشار خون بالا
- تروما
- بارداری
- مصرف سیگار
- افزایش سن
- نارسایی کلیه
کدام افراد به زخم های وریدی دچار می شوند؟
زخم‌های وریدی (یا زخم‌های پا) معمولاً در افرادی که به این عوامل اصلی تحت تأثیر قرار می‌گیرند، ایجاد می‌شوند:
- بیماری وریدی: افرادی که به بیماری‌های وریدی مانند بیماری وریدهای عمیق پاها (DVT)، انسداد وریدی کامل (سندرم وریدی کامل) یا بیماری وریدی مزمن (مانند واریس) دچار هستند، در معرض خطر بالاتری برای ایجاد زخم‌های وریدی هستند.
- فاکتورهای خطر اضافی: وجود عوامل خطر اضافی می‌تواند احتمال بروز زخم‌های وریدی را افزایش دهد. این عوامل می‌توانند شامل چاقی، سن بالا، دیابت، تاریخچه زخم وریدی گذشته، تاریخچه خانوادگی از بیماری‌های وریدی و فعالیت‌هایی مانند نشستن یا ایستادن طولانی مدت، تحمل نداشتن استراحت، یا تحمل نداشتن فشار بر روی پاها (مثل استفاده از پوشاک فشاری) باشند.
- تروما یا جراحی: زخم‌های وریدی ممکن است به عنوان نتیجه تروماهای مختلف یا عمل جراحی در پاها ایجاد شوند.
- عفونت‌ها: عفونت‌های پوستی نیز می‌توانند به ایجاد زخم‌های وریدی منجر شوند.
به هر حال، بهترین راه برای پیشگیری از زخم‌های وریدی و مدیریت آنها، مراقبت از سلامت عمومی پاها و در صورت وجود علائم مشکوک، مشاوره با پزشک تخصصی درمان وریدی است.
جمع بندی
زخم وریدی پا یا زخم واریسی به دلیل عملکرد کم رگ های عروقی در اطراف مچ و ساق پا بوجود می آید. این زخم ها معمولا خیلی سخت درمان می شوند و با گذشت مدت زمانی مجددا باز می گردند. در دوران جوانی شیوع آن بین زنان و مردان برابر است اما در زنان بالای 40 سال رایج تر است. توصیه می شود در صورت بروز هرگونه علائم سریعا به پزشک مراجعه کنید و تحت نظر قرار بگیرید زیرا درمان به موقع می تواند تا حدودی این عارضه را کنترل کند.